De afgelopen jaren is er steeds meer aandacht voor geestelijke gezondheid en niet zonder reden. De impact van psychische problemen kan vervelend zijn, waarbij de nadelige effecten van invloed zijn op elk aspect van het dagelijks leven. Slaap kan aanzienlijk worden beïnvloed door depressie en een slechte slaap kan ervoor zorgen dat we ons niet goed voelen. Een goede nachtrust komt de gezondheid, het mentale vermogen en het humeur ten goede.
Inhoudsopgave
Depressie en slaap
We zouden een boek kunnen schrijven, als we een volledig overzicht willen geven van hoe depressie en slaap hand in hand gaan. In plaats daarvan hebben we de belangrijkste wetenschappelijke bevindingen uitgesplitst.
Slecht slapen
Veel mensen met een depressie slapen slecht. Ze slapen te weinig of juist te veel. Sterker nog, wanneer mensen een behandeling zoeken voor een slechte nachtrust, hebben velen van hen ook symptomen die passen bij depressie.
Omgekeerd zullen mensen die behandeling zoeken voor depressie vaak klagen over slecht slapen.
‘Slecht slapen’ kan zijn:
- duurt lang om in slaap te vallen
- ‘s nachts vaak wakker worden
- ‘s nachts lang wakker in bed liggen
- geen uitgerust gevoel na het slapen
Deze symptomen kunnen onze stemming beïnvloeden:
- concentratieproblemen
- lusteloos zijn
- vermoeid zijn
Deze gevoelens zijn vaak bekend bij mensen met een depressie. Hoewel de slaap die mensen met een depressie ervaren slecht is, is het niet juist om te zeggen dat depressie een gebrek aan slaap veroorzaakt.
In feite ervaren veel mensen met een depressie hypersomnie – de toestand van te veel slapen.
Als die slaap echter van slechte kwaliteit is, heeft dit invloed op hoe de persoon zich de volgende dag voelt en functioneert.
Het is ook een triest feit dat er een verband is waargenomen tussen extreme slaaptijd en zelfmoordrisico, maar dit is mogelijk niet direct toe te schrijven aan depressie.
Wil je weten, wat de verschillende oorzaken kunnen zijn van slecht slapen? Ga dan naar thuisarts en lees daar meer over.
Wil je weten waarom we geen 8 uur slaap nodig hebben? Bekijk dan de video hieronder:
Op dit punt is het de moeite waard om te vragen ‘waarom beïnvloedt depressie de slaap?’
De REM-theorie van slaap
Slaap bestaat uit een aantal fasen, waarvan er één de REM-slaap wordt genoemd. De REM-fase van de slaap is gekoppeld aan dromen. Tijdens deze fase zijn onze hersenactiviteitsniveaus vergelijkbaar met wat ze zijn wanneer we wakker zijn.
Er is ook de non-remslaap (NREM) slaapstadia, waarvan de belangrijkste NREM slow-wave-sleep is. Dat is het soort slaap dat we nodig hebben om ons ‘s ochtends uitgerust te voelen.
Tijdens de slaap wisselen we af tussen REM- en NREM-stadia. Bovendien is gebleken dat mensen met een depressie een groter deel van hun slaaptijd in de REM-stadia doorbrengen.
Dit heeft geleid tot de suggestie dat verhoogde REM-slaap leidt tot depressie, maar het is niet helemaal waar.
Verkeerd getimede REM-slaap is gekoppeld aan depressie
Een meer nuttige manier om de slaapstoornissen die mensen met een depressie ervaren te begrijpen, is door te denken dat hun slaapcyclus enigszins ‘verschoven’ is.
Als gevolg van deze ‘shift’ lijkt de REM-slaap eerder in de nacht te worden ervaren en als gevolg daarvan krijgt de slaper minder herstellende slow-wave-sleep tijdens zijn bedtijd.
De verstoring van de timing van de REM-slaap lijkt te leiden tot stemmingsstoornissen zoals depressie, omdat het hun kans op die herstellende slow-wave-sleep vermindert.
Slow-wave sleep
Slow-wave sleep (SWS) verwijst naar de diepste fase van de NREM-slaap, en wordt gekenmerkt door deltagolven. Dromen en slaapwandelen kunnen optreden tijdens SWS. SWS wordt belangrijk geacht voor geheugenconsolidatie en wordt vaak de diepe slaap genoemd.
Nu we een beetje hebben uitgelegd hoe slaap en depressie met elkaar samenhangen, laten we eens kijken welke opties het meest bekend zijn voor mensen met een depressie om hun slaap te verbeteren.
Antidepressiva en slaap
Antidepressiva worden vaak gebruikt als eerstelijnsbehandeling voor depressie. Er zijn veel soorten antidepressiva, maar de meest voorgeschreven tegenwoordig zijn in de SSRI-klasse – selectieve serotonineheropnameremmers.
SSRI’s zijn meestal de eerste keus medicatie voor depressie omdat ze over het algemeen minder bijwerkingen hebben dan de meeste andere soorten antidepressiva. Hoewel het werkingsmechanisme van de meeste antidepressiva niet helemaal duidelijk is, is één ding dat de meeste van hen lijken te doen het verminderen van de REM-slaap.
Een opmerkelijke uitzondering is het antidepressivum agomelatine. Het doet niets aan de hoeveelheid tijd die in de REM-slaap wordt doorgebracht, maar het lijkt de hoeveelheid slow-wave-sleep die een persoon krijgt te verhogen – samen met het opnieuw afstemmen van de ‘verschoven’ slaapcyclus die wordt waargenomen bij mensen met een depressie.
Dit vertelt ons dat onderdrukking van de REM-slaap niet nodig is om een antidepressivum te laten werken. Het is alleen zo dat veel antidepressiva op de markt de REM-slaap onderdrukken.
Vanwege dit effect kan de slaap, wanneer iemand voor het eerst antidepressiva gaat gebruiken, in het begin meer verstoord raken.
Na een paar weken beginnen de meeste mensen verbeteringen in hun humeur en hun slaap te ervaren.
Aangezien de antidepressiva de ernst van depressieve symptomen verminderen, zou dit moeten leiden tot een groter gevoel van welzijn en een algehele verbetering van de kwaliteit van leven.
Cognitieve gedragstherapie voor slapeloosheid (CGT-I)
Sommigen noemen het slaaptherapie. De volledige naam is cognitieve gedragstherapie voor slapeloosheid, wat een beetje een mondvol is en het klinkt nogal ingewikkeld. We noemen het CGT-i.
CGT-i gebruikt een niet-medicamenteuze benadering die helpt om weer te slapen. Het is een effectieve techniek voor de behandeling van slapeloosheid, vooral voor mensen die langdurige vormen van slapeloosheid ervaren, niet alleen slaapproblemen die zo nu en dan één of twee nachten aanhouden.
CGT-i wordt officieel aanbevolen als de eerste (of “eerstelijns”) behandeling van slapeloosheid. Vergeleken met slaappillen is CGT-i effectiever. Het heeft langdurige voordelen en is veel veiliger. Het kost minder dan maanden of jaren slaappillen.
Slaappatroon herstellen
De meeste CGT-i cursussen, zullen een of andere vorm van slaapverplaatsing aanbevelen. Dit houdt meestal in dat je een vaste tijd opstaat. De tijd die je in bed doorbrengt voor een korte periode verkort.
Deze benadering wordt slaaprestrictie therapie genoemd, maar het is een slechte naam omdat het niet de bedoeling is om de hoeveelheid slaap die een persoon krijgt te beperken – eerder om hun slaappatroon te herstellen en de tijd die ze wakker in bed doorbrengen te beperken.
Slaaprestrictie therapie resulteert meestal in een licht slaaptekort in de vroege stadia. Dit kan leiden tot een toename van de slow-wave-slaap, wat mogelijk de oorzaak is van de stemmingsverbeteringen.
Conclusie
Iedereen is anders en dus is de oplossing voor iedereen ook anders. Het is van belang dat je de oorzaak van de problemen aanpakt en het niet (tijdelijk) onderdrukt met pillen of verdovende middelen.
Als je last hebt van een depressie en bijbehorende slaapproblemen, is het belangrijk om hulp te zoeken of er met iemand over te praten. Je staat er niet alleen voor, ondanks dat het misschien wel zo kan voelen.
Gerelateerd: De positieve impact van muziek op de geestelijke gezondheid.
