Collageen is een eiwit in ons lichaam dat ervoor zorgt dat onze huid stevig en elastisch blijft. Ieder lichaam maakt van nature collageen aan, maar door externe invloeden en ouderdom kan de hoeveelheid collageen in ons lichaam afnemen. Het gevolg zijn rimpels, cellulitis en een minder stevige huid.
Meer weten over collageen en hoe je de aanmaak kunt stimuleren? Benieuwd in welke voeding het zit en wat de voordelen en nadelen zijn van supplementen? Na het lezen van dit artikel weet je hoe je de collageen in je lichaam een boost geeft!
Inhoudsopgave
Wat is collageen?
Collageen kun je ook wel zien als een soort lijmvormend eiwit. Het zorgt voor een stevige huidstructuur van binnenuit. Zowel onze gewrichten, botten, spieren, nagels en haren bestaan mede uit collageen. Dit eiwit is dus belangrijk voor het hele lichaam. Het eiwit is opgebouwd uit aminozuren. Een deel van die aminozuren maakt ons lichaam zelf aan, de rest vullen we aan met voeding (voornamelijk dierlijke eiwitbronnen). Een onjuiste balans of een tekort aan collageen zorgen er dus voor dat de sterkte van ons bindweefsel achteruit gaat.
- Collageen zorgt voor een goede huidelasticiteit. Het gaat huidveroudering tegen en zorgt voor een stralendere en vollere huid. Ook behoud je hiermee stevigere nagels en gezonder en voller haar.
- Het bevat glycerine, wat belangrijk is voor het opbouwen en behouden van spieren.
- Het is aanwezig in het bindweefsel rond de darmen. Het beschermt de spijsvertering.
Collageen betekenis: Collageen betekent in het Grieks samenbinden. De betekenis is dus een verwijzing naar dit lijmvormend eiwit.
Collageen typen
Wetenschappelijk gezien zouden we nog veel verder op collageen in kunnen gaan. Het eiwit is namelijk opgedeeld in 28 verschillende typen. Type 1 is daarbij de meest voorkomende (90%) en tevens de belangrijkste naast type 2, 3 en 4.
- Collageen type 1: zit o.a. in huid, kraakbeen, bindweefsel, pezen, botten, haar en nagels.
- Collageen type 2: zit o.a. in ribben, neus, strottenhoofd, tussenwervelschrijven en luchtpijp.
- Collageen type 3: zit ook in de huid, bloedvaten en snel groeiende weefsels. Is bijvoorbeeld belangrijk voor het herstel van een wond.
- Collageen type 4: zit o.a. in het basale membraan.
Invloeden op collageenproductie
Ons lichaam is in principe een zelfvoorzienende collageen producent, zonder dat je er iets voor hoeft te doen. Alles loopt gesmeerd, totdat je ongeveer de leeftijd van 25 jaar bereikt. Vanaf dan neemt de collageenaanmaak gemiddeld zo’n 1% per jaar af. Na ons 50ste levensjaar heeft ons lichaam er helemaal geen zin meer in. Van die verminderde collageenaanmaak ga je op den duur de effecten merken.
Een van de meest zichtbare effecten is een slapper wordende huid. Je krijgt sneller last van rimpels en cellulitis. Je haren worden dunner en je nagels minder sterk. Wondjes herstellen minder gemakkelijk en je krijgt sneller last van slijtend kraakbeen. Tja, dit wordt natuurlijk ook wel gewoon ‘ouderdom’ genoemd.
Veel van deze kwaaltjes zijn niet te voorkomen, maar je kunt wel een aantal dingen doen om dit proces zoveel mogelijk te remmen of tegen te gaan. De volgende externe factoren kunnen collageen stuk maken of de aanmaak terugdringen:
- Roken: hierdoor kan schade aan de cellen ontstaan.
- Veel suikers binnenkrijgen: er treedt glycatie op. Suikers hechten zich in het bloed aan de collageeneiwitten waarbij schadelijke moleculen gevormd worden die het weefsel beschadigen.
- Te veel zonnen: extra schadelijk wanneer je verbrandt of sowieso zont zonder protectie.
- In aanraking komen met producten met schadelijke additieven: zowel niet-natuurlijke cosmetica gebruiken of zelfs schoonmaakmiddelen (aanraken/inhaleren) kunnen leiden tot aantasting van de collageenvezels.
- Te weinig vitamine C: hierdoor wordt er minder (stevig) collageen aangemaakt.
Genetische aanleg kan zowel een positieve als negatieve invloed hebben op de aanmaak van collageen. Ook hormonale veranderingen, zoals zwangerschap en de menopauze, kunnen invloed hebben. Stress is daarnaast nooit gezond voor het lichaam en komt ook niet ten goede aan de collageenproductie.
Heeft je huid een collageen tekort?
Het is moeilijk om antwoord te geven op de vraag of je collageen tekort hebt. Je kunt dit namelijk niet meten aan de hand van een basishoeveelheid. Indien je symptomen krijgt van huidveroudering en -verslapping, zoals rimpels en cellulitis, verslechterd kraakbeen, slappe nagels en afnemende spiermassa, dan zou dit mogelijk kunnen duiden op een laag collageen gehalte.
Je kunt dan in ieder geval eens door onderstaande tips snuffelen, want wat extra collageen kan in principe nooit kwaad (mits je natuurlijk geen onbekende supplementen gaat nemen, waar allerlei andere (slechte) toevoegingen in zitten).
Collageen aanmaak stimuleren, hoe werkt dat?
Een verrimpelde huid en minder soepele gewrichten staat natuurlijk op niemands wensenlijstje. Wellicht ben je benieuwd of het mogelijk is om de aanmaak van collageen te stimuleren. Wie weet heb je collageen supplementen voorbij zien komen en vraag je je af of dit werkt? Of misschien ben je benieuwd hoe je op een natuurlijke manier door voeding de collageen aanmaak kunt stimuleren?
We vertellen je over verschillende manieren en sommen per onderdeel de werking, voordelen en nadelen op.
Collageen in voeding: vlees & vis
Collageen is alleen te vinden in dierlijke producten, niet in plantaardige producten. Het zijn dan ook voornamelijk vlees- en visproducten die in dit geval belangrijk zijn om te eten.
Bijvoorbeeld:
- Rundvlees, zoals biefstuk en lapjes.
- Kip, zoals kippenboutjes en kipfilet.
- Vis, zoals zalm en tonijn.
- Bouillon van vlees of vis
Tip: vooral huid en botten bevatten veel collageen. Daarom is bijvoorbeeld het zelf trekken van bouillon van huid en botten een goede optie. Of kies voor een op de huid gebakken zalm of een gevulde kip uit de oven.
Plantaardige voeding: vitamine C en zwavel
Ben je vegetariër of veganist, dan wordt het heel lastig om via voeding collageen binnen te krijgen.
Wat je dan kan doen (of wat ieder mens sowieso zou moeten doen om de gezondheid op peil te houden) is het innemen van voldoende vitamine C. Dit stimuleert de productie van collageen in ons lichaam. Je vindt vitamine C in groenten en fruit, zoals:
- Sinaasappels
- Kiwi’s
- Ananas
- Spinazie
- Kool
Ook voedingsmiddelen met zwavel bevorderen de productie. Hierbij kun je denken aan olijven, knoflook, selderij, uien en tofu. Tot slot zijn er nog een aantal overige voedingsmiddelen die bijdragen, waaronder aardappelen, kaas, noten en zeewier. Deze helpen bij het behoud van collageeneiwitten.
Collageen drankjes
Kun je collageen uit drinken halen? In principe wel, want je kunt bijvoorbeeld zelf een bouillon trekken. Ook kun je zelf vitamine C smoothies maken om de productie te stimuleren. Vermijd suikerrijke frisdranken, want die hebben juist het tegenovergestelde effect.
Daarnaast zijn er ook nog tal van ‘collageen drankjes’ op de markt. Veel betrouwbaar wetenschappelijk onderzoek is er niet naar gedaan, maar de verkopers beweren in ieder geval allemaal het wondermiddel uit te hebben gevonden. Daarvoor mag je dan ook meestal flink in de buidel tasten.
De meningen over deze dranken zijn verdeeld. Sommigen bestempelen dit als geldklopperij, anderen geven aan een stralendere huid te hebben met minder rimpels en lijntjes.
Wij willen hier zelf niet per se een conclusie aan verbinden. Wat we je wel als tip willen meegeven is dat het slim is om altijd eerst de ingrediënten te checken.
De meeste collageen drankjes zullen sowieso geen kwaad kunnen, maar het is wel belangrijk om te weten wat je binnenkrijgt. Zitten er natuurlijke ingrediënten in, dan zou je het kunnen proberen onder het mom van ‘baat het niet, dan schaadt het niet’ (nouja, misschien wel voor je portemonnee).
Capsules, pillen, poeders en supplementen
We blijven nog even bij de ‘wondermiddeltjes’, want naast drankjes zijn er ook tal van pillen, poeders, capsules en andere supplementen op de markt.
Wil je dit gebruiken, dan is het ook hier belangrijk om te controleren of het uit veilige ingrediënten bestaat. Bij twijfel kun je altijd contact opnemen met een arts of voedingsdeskundige.
Voorbeeld: een bekende aanbieder van collageen tabletten is Lucovitaal. Je kunt deze tabletten kopen bij de drogist. Als we kijken naar wat hierin zit, dan zien we al snel dat de focus in deze tabletten op vitamine C ligt. Zoals je hebt kunnen lezen stimuleert vitamine C de productie van collageen, waardoor dit supplement inderdaad indirect helpt om de huid te verstevigen.
De moraal van het verhaal is dat er wel degelijk poeders en pillen op de markt zijn die bijdragen aan de productie van collageen. Dat wil echter niet altijd zeggen dat je de collageen direct in je opneemt, zoals je dat bijvoorbeeld bij het consumeren van vleesbouillon (uit botten en huid) wel zou doen.
Dit soort supplementen (op basis van vitamine C) kunnen meestal geen kwaad, maar worden dus in de markt gezet onder een bepaalde noemer, terwijl je de vitamine C bijvoorbeeld ook uit natuurlijke voedselbronnen kunt halen.
Wij van Gezondevoeding.nl zouden daarom zelf altijd bij voorkeur streven naar een gezond en gebalanceerd voedingspatroon, omdat je hier ook de essentiële voedingsstoffen uit kunt halen.
Wil je toch een supplement nemen, dan wordt viscollageen geadviseerd. Deze structuur is het meest vergelijkbaar met menselijk collageen en wordt snel opgenomen in het lichaam. Ook rundercollageen peptiden zorgen ervoor dat je direct collageen binnenkrijgt.
Shampoo, cosmetica en chirurgie
Je vindt collageen ook wel eens terug in shampoo en cosmetica, zoals mascara. Dit vormt een laag om de haren, waardoor je kapsel en je wimpers voller lijken. Varkenscollageen is een populaire toepassing voor cosmetische rimpelbehandelingen.
Er zijn overigens ook collageen crèmes die beloven je huid te verstevigen. Het is echter belangrijk om te beseffen dat collageen zich in een diepere huidlaag bevindt. Het is daarom voor die middeltjes lastig om zover door te dringen.
Dan zijn er ook weer crèmes die bewust de bovenste huidlaag een beetje kapotmaken, zodat de collageen beter kan doordringen. Ook naar de werking hiervan is nog niet veel wetenschappelijk onderzoek gedaan. Echt prettig klinkt het bewust kapotmaken van een huidbeschermingslaagje natuurlijk niet.
Tot slot
Je weet nu dat het lichaam van nature collageen aanmaakt, maar dat dat in de loop der jaren wel minder wordt. We sommen nog even kort de highlights uit dit artikel op:
- De collageenproductie neemt af vanaf het 25e levensjaar.
- Voorkom huidverbranding door de zon en smeer je goed in.
- Het is beter om niet te roken en zo min mogelijke bewerkte suikers te nuttigen.
- De werking van supplementen is minimaal wetenschappelijk onderbouwd en meestal kun je hetzelfde uit voeding halen. Van de andere kant kunnen de meeste supplementen ook geen kwaad (vaak gebaseerd op natuurlijke ingrediënten). Raadpleeg bij twijfel een arts of voedingsdeskundige.
- De belangrijkste tip, zorg voor een gebalanceerde voeding met voldoende vitamine C, en bij voorkeur ook voldoende vlees en vis.
